Karel ende Elegast

 

Auteur: Jan Boedale

Namen: Marijn de Vries, Liselot van Maanen, Walid Touafik en Ilias Loukili

Datum: 15-03-2017

 

De hoofdpersonen:

Koning Karel de Grote:

Karel de Grote is een koning van een groot rijk, Rijk der Fransen, waardoor hij heel machtig is. Karel is streng gelovig en is heel goed in vechten. Hij wordt erg gevreesd in het rijk, omdat hij strenge regels heeft. Karel heeft later in het verhaal spijt van de keuze die hij vroeger heeft gemaakt, onder andere de keuze voor het verbannen van de Elegast.

Elegast:

De Elegast was verbannen uit het rijk van Karel, omdat de Elegast opgepakt was voor diefstal. De Elegast heeft uit het kasteel van Koning Karel. De Elegast is heel vlug, erg gelovig, kan goed vechten en steelt alleen van de rijken. Ondanks het feit dat de Elegast door Koning Karel is verbannen en hij van Koning Karel heeft gestolen, is hij Koning Karel altijd trouw.

Eggeric van Eggermonde

Eggeric is niet te vertrouwen en is niet trouw aan Karel de Grote. Hij is heel erg hebberig en altijd opzoek naar macht.

 

Belangrijkste gebeurtenissen:

Tijdens de slaap van Koning Karel, komt er een engel naar hem toe. De engel vertelt in de naam van god dat Karel moet gaan stelen. Karel weigert om te stelen, maar uiteindelijk verlaat Koning Karel het kasteel om te gaan stelen.  

Nadat Karel het kasteel verlaat, loopt hij door het bos en komt een zwarte ridder tegen. De ridder eist van Karel te zeggen wie hij is en wat hij hier doet. Hierna gaan ze vechten en Karel wint het gevecht. Karel vraagt de ridder wie hij is en wat hij hier doet. De ridder zegt dat hij Elegast heet en steelt van rijke mensen. Karel stelt zich voor en zegt dat hij Adelbrecht heet, die ook van de rijke steelt. Adelbrecht stelt voor om in het kasteel van Koning Karel te gaan stelen, maar Elegast weigert en zegt dat hij zijn leenman eeuwig trouw is. Ze besluiten om in het kasteel van Eggeric te Eggermonde te stelen.

In het kasteel zijn Eggeric en zijn vrouw aan het slapen. Nadat de dieven het zadel pakken maken ze veel geluid waardoor de vrouw van Eggeric wakker wordt. Eggeric vertelt zijn vrouw dat hij de volgende dag met een paar andere, Karel de grote gaan vermoorden. De vrouw verzet zich hiertegen en wordt erg mishandeld. De Elegast ziet alles en vertelt het aan Karel met een handschoen vol met bloed als bewijs.

Karel de grote straft Eggeric door middel van een duel met de Elegast. Uiteindelijk wint Elegast het duel en trouwt met de zus van Karel de grote.

 

Probleem en oplossing

Het probleem in het verhaal is dat Koning Karel in het verhaal wordt gewekt door een engel die zegt dat Karel moet gaan stelen. Het probleem wordt opgelost als “Adelbrecht’’ en Elegast erop uit gaan om te stelen bij Eggeric. Doordat ze gaan stelen bij Eggeric komen ze bij een oplossing van een ander probleem. Ze komen erachter dat Eggeric Koning Karel wilde vermoorden.

 

Thema

Het thema van het verhaal is loyaliteit. Eggeric was niet trouw aan Koning Karel en wordt er later in het verhaal voor gestraft. De Elegast blijft, ondanks dat hij uit het rijk is verbannen, trouw aan zijn leenheer, Koning Karel, en wordt ervoor beloond in het verhaal.

 

Taalgebruik

Het taalgebruik in Karel ende Elegast is ook wel bekend als OUD HOLLANDSCH. Dit was toen der tijd de hoofdtaal (circa 500 tot 1150) van het voormalige “Holland”. Als je nu iemand de taal zou horen spreken, zal je horen dat het heel erg klinkt als een gemixte taal van Frans, Duits, Engels en natuurlijk ook het tegenwoordige Nederlands. Iemand die Algemeen Beschaafd Nederlands spreekt kan dus moeilijk het Nederlands van toen verstaan. Natuurlijk zou je wel een paar woorden kunnen herkennen. Zo is bijvoorbeeld een van de eerste zinnen:
“Here, neemt uwen spere ende uwen scilt,
Wapent u ende sit op u paert.
Haestelic ende niet en spaert,
Dit betekent:
“Heer, neem uw schild
mee en uw speer,
haal uw paard.
Aarzel niet en ga met spoed.”
Zo kan je zien dat je sommige woorden goed en makkelijk herkent, zoals: neemt, paart en haestelic (bij uitspraak hoor je duidelijk ‘hoestelijk’). De “ae” in de oude taal is zowat vervangen voor “aa” en “ee”. En toen der tijd werd “ende” gebruikt voor het tegenwoordige “en”.

Voor de duidelijkheid nemen we nog een zin: “Gods gebot,
ende sine woorde
en willic niet laten achten.”
Wat betekent:
“Gods gebod,
dat is gods woord,
Dat wil ik niet weerstaan”
Wat betekent:
“Gods Gebod,
Dat zijn woorden
en daar zal ik me niet tegen werken”

Schrijver

Jan van Boedale is de schrijver van Karel ende Elegast. Hij was vier eeuwen geboren na Karel zijn dood. Volgens Boedale was het een ridderverhaal die nooit waar kon zijn, omdat hij toen der tijd er niet van uit ging dat Karel op pad ging om te stelen.

Beschrijving van de plaats

Het verhaal is met godsdienstige elementen geschreven, omdat bijvoorbeeld een engel op Karel de grote is afgestuurd om hem een boodschap over te brengen van God. Daarnaast zal Karel ook een dier tegenkomen die hij door een gift van God kan verstaan. Hieruit blijkt dat de schrijver ook waarschijnlijk gelovig was.
De plek waar alles afspeelde was in het Koninklijke kasteel van Karel de Grote en het gebied eromheen. De tijd wanneer het zich afspeelde is niet specifiek duidelijk, omdat het een verzonnen verhaal is van Karel de Grote als volwassen. Dus ongeveer tussen 760 en 814.

 

Evaluatie

Liselot van Maanen:

In periode 4 van dit schooljaar gingen bij werken aan het project '1000 jaar vermaak'. Wij lazen het verhaal over Karel ende Elegast, dit is een verhaal dat in het Oudnederlands is geschreven. Ik vond het fijn om het boek eerst te lezen, gelukkig kon dit gewoon in het Nederlands van nu. Ik dacht toen ik begon aan Karel ende Elegast dat het een heel lastig verhaal was omdat het toch best een moeilijk te begrijpen boek is. Ik besloot eerst de hoofdlijnen van het verhaal op te zoeken. Dit deed ik door middel van YouTube filmpjes en samenvattingen van het verhaal. Ik kwam erachter dat het best een begrijpelijk verhaal had. Ik vond het best een leuk bedacht verhaal en ik vond het ook best boeiend om me met het verhaal bezig te houden. In de vertaling van het originele verhaal zijn wat dingen van het Oudnederlands overgehouden, hierdoor is het verhaal vrij langdradig en soms toch lastig te begrijpen maar dit maakt het ook wel weer interessant. Er zit een rijmschema in de vertaling, dit hebben wij ook in ons filmpje gehouden op sommige momenten. Ik vond het een grappig verhaal met interessante onderdelen uit de geschiedenis, wat het ook nog leerzaam maakte. Het was soms een beetje onbegrijpelijk door de aparte schijfwijze.

Marijn de Vries:

Het verhaal spreekt me niet echt aan, omdat er allerlei dingen gebeuren die echt oud bollig zijn en nu niet meer in verhalen voorkomen. Ik vind alleen het begin spannend dat er opeens een engel is waar Karel naar moet luisteren en anders gebeurd er iets ergs. Ik vind het ook heel random dat er opeens een kruid is waardoor je dieren kunt verstaan.

Ilias Loukili:

Het verhaal was best interessant, want ik vind het leuk om te lezen over ridders en koningen in een rijk. Je vindt deze tijd niet veel verhalen meer over ridders. Het enige wat ik niet leuk vond was het oud Nederlands. Het was veel te moeilijk om af te leiden wat de vertaling was, maar gelukkig was er een vertaling. Wat ik wel leuk en grappig vond was het rijmen van de woorden.